POWRÓT/WSTECZ
Wystawa stała ECS Laureatką Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021


Wystawa stała ECS Laureatką Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021

Najważniejsza nagroda Unii Europejskiej w obszarze dziedzictwa kulturowego trafiła do Gdańska – laury zebrała wystawa stała Europejskiego Centrum Solidarności. Komisja Europejska i Europa Nostra w tym roku nagrodziły 24 wzorcowe osiągnięcia z 18 krajów europejskich.

Wystawa stała ECS jest jedynym polskim laureatem Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021. Uhonorowano ją w jednej z czterech kategorii: edukacja, szkolenia i podnoszenie świadomości.

W uzasadnieniu jury stwierdziło: „Wystawa akcentuje znaczenie pracy i wpływ, jaki miała na kształt Europy, którą znamy dzisiaj. Uwypukla wartość aktywizmu na rzecz praw człowieka, praw pracowniczych i politycznych oraz pokazuje, jak ważne jest obywatelskie zaangażowanie w takie działania. Wykorzystanie w projekcie nowoczesnych technik wystawienniczych i podejścia partycypacyjnego jest niezwykle cenne i stanowi przykład tego, jak zachować historie i uczynić je istotnymi dla współczesnego świata”.

„Jesteśmy wzruszeni i wdzięczni” – mówi Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności, jednocześnie dziękując całemu zespołowi ECS. „Wystawa stała ECS łączy opowieść o fenomenie pokojowej rewolucji Solidarności z indywidualnymi doświadczeniami Polaków, ale i naszych gości z Europy i świata. Sprawia, że historia walki o prawa człowieka, siła dialogu i międzyludzkiej solidarności stają się bliskie i niezmiennie aktualne. Dziękujemy Komisji Europejskiej i Europa Nostra za zaufanie i to wyjątkowe wyróżnienie.” 

Radości nie kryje też Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, która nagrodę postrzega jako wielkie wyróżnienie, nie tylko dla instytucji. „Uhonorowane zostają osoby, które współtworzyły i współtworzą ECS, miały swój wkład w kształt wystawy stałej, a na co dzień sprawiają, że to miejsce jest żywe, otwarte na wrażliwość dzieci i dorosłych, pochodzących z różnych stron i mówiących różnymi językami. To wyróżnienie również dla gdańszczanek i gdańszczan, którzy dali się ponieść idei Pawła Adamowicza i uwierzyli w ten projekt, a dziś chętnie korzystają z wydarzeń, które odbywają się w ECS. Wreszcie to wyróżnienie dla wszystkich dzielnych Polek i Polaków, dzięki którym rewolucja Solidarności odmieniła oblicze całej Europy” – mówi prezydent Aleksandra Dulkiewicz. 

Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra to projekt powołany w 2002 roku przez Komisję Europejską. Realizuje go Europa Nostra – federacja organizacji pozarządowych ds. dziedzictwa działająca od 58 lat i obejmująca 40 krajów, przy wsparciu sieci instytucji publicznych, firm oraz osób prywatnych. Nagrody podkreślają i propagują rolę dziedzictwa oraz promują najlepsze praktyki w tej materii, zachęcają do międzynarodowej wymiany wiedzy oraz łączą w sieciach wszystkich zainteresowanych dziedzictwem. 
Nagrody przynoszą zwycięzcom znaczące korzyści – większą krajową i międzynarodową promocję, dalsze fundusze oraz wzrost liczby odwiedzających. Wśród wszystkich obywateli Europy program nagród jest sposobem na popularyzuję i troskę o nasze wspólne dziedzictwo. Nagroda cieszy się wsparciem unijnego programu Kreatywna Europa, który adresowany jest do sektorów kultury i kreatywnego. 

Ogłoszenie laureatów nagrody 2021 odbyło się 25 maja podczas wydarzenia online, którego współgospodarzami byli Mariya Gabriel – komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, oraz Hermann Parzinger – prezydent wykonawczy Europa Nostra. 

Komisarz UE Mariya Gabriel nazwała zdobywców Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021 „ambasadorami piękna dziedzictwa kulturowego w Europie”. „Głęboko wierzę, że skuteczność w podtrzymaniu naszego materialnego, jak i niematerialnego dziedzictwa, zależy od poświęcenia osób, które za tym stoją. Tymi nagrodami honorujemy wyjątkowe kobiety i wyjątkowych mężczyzn, profesjonalistów w obszarze dziedzictwa, architektów, naukowców i ochotników, którzy sprawiają, że nasze wspólne dziedzictwo staje się coraz bliższe naszemu sercu. Ich wizji należą się oklaski” – mówiła Mariya Gabriel.

„Nie bez znaczenia pozostaje, że laureaci nagrody w dobie, gdy działania całej wspólnoty europejskiej ogniskują się na rozwiązaniach klimatycznych, zrównoważonym rozwoju miast i wsi oraz stawianiu czoła wielu zagrożeniom kluczowych wartości europejskich, działają na rzecz ochrony, podnoszenia wartości oraz przekazywania cennego europejskiego dziedzictwa następnym pokoleniom” – podkreślał Hermann Parzinger, prezydent wykonawczy Europa Nostra. „Bijemy brawo ich nadzwyczajnym osiągnięciom: niech służą jako inspiracja i zachęta do przyszłych działań, tak wielu profesjonalistom w zakresie dziedzictwa oraz entuzjastom w całej Europie i nie tylko” – stwierdził Hermann Parzinger. 

Europejskie Centrum Solidarności ma siedzibę na terenach dawnej Stoczni Gdańskiej, gdzie w Sierpniu ’80 narodziła się rewolucja Solidarności. Instytucja pielęgnuje pamięć o tym największym pokojowym ruchu społecznym powojennej Europy. Sercem ECS jest wystawa stała, opowiadająca historię polskiej drogi do wolności i dokumentująca zmiany, które pod jej wpływem zaszły w Europie Środkowo-Wschodniej. To ona definiuje i inspiruje wszystkie działania kulturalne, edukacyjne i naukowe podejmowane przez ECS. Gmach przy pl. Solidarności jest współczesną agorą, miejscem spotkań i debaty nad przeszłością i przyszłością. Działają tu również m.in. archiwum, biblioteka, mediateka i Wdział Zabaw dla dzieci. Od momentu otwarcia nowego budynku w 2014 roku ECS odwiedziło 5 mln gości, a ponad 1,1 mln zwiedziło wystawę stałą.

Wystawa stała ECS zajmuje niemal 3 tys. m2 na 1. i 2. kondygnacji budynku. Podzielona jest na siedem sal. Zwiedzający spędzają tu średnio 2 godziny. Ta nowoczesna ekspozycja ma charakter narracyjny. Zwiedzający zanurza się w historii opowiadanej przez archiwalne przedmioty, dokumenty, rękopisy, zdjęcia i projekcje wideo, interaktywne instalacje... Każdy, kto odwiedza tę wystawę, ma szansę odnaleźć swoje własne odniesienia do historii i współczesności. Mnogość narracji pozwala tu po wielokroć wracać, za każdym razem odnajdować nową opowieść.

Wśród ponad 1,8 tys. eksponatów znajdują się m.in. Tablice 21 Postulatów Gdańskich, wiszące podczas strajku w Sierpniu ’80 na bramie Stoczni Gdańskiej im. Lenina; suwnica, na której pracowała legendarna działaczka związkowa Anna Walentynowicz; przestrzelona kurtka dwudziestolatka Ludwika Piernickiego, stoczniowca, ofiary Grudnia ’70; biurko Jacka Kuronia, jednego z przywódców opozycji w czasach PRL. Tworzenie wystawy było interdyscyplinarnym wysiłkiem historyków, badaczy społecznych, ekspertów muzealnych, projektantów i inżynierów. Materiały uzyskano z prawie 60 muzeów, archiwów, od lokalnych historyków i byłych opozycjonistów z całej Europy Środkowo-Wschodniej, w tym z Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Rosji, Rumunii, Słowacji, Ukrainy i Węgier. Te działania wzbogaciły i wzmocniły międzynarodowy zasięg ekspozycji.

EUROPA NOSTRA 2021 | LAUREACI
Najwyższym europejskim laurem w obszarze dziedzictwa w 2021 roku wyróżniono 24 wyjątkowe osiągnięcia z 18 krajów europejskich (poniżej spis alfabetyczny wg nazw krajów)
Kategoria: konserwacja
Dworzec towarowy Gare Maritime, Bruksela, BELGIA        
Ogród pałacu Fredensborg, DANIA    
Most Plaka, Epir, GRECJA    
Wardzia, skalny zespół miejsko-klasztorny, GRUZJA
Mas de Burot, Park Przyrodniczy Els Ports, HISZPANIA    
Wieża ciśnień Besòs, Barcelona, HISZPANIA 
Dom kupiecki przy 18 Ormond Quay Upper, Dublin, IRLANDIA    
Dom Haus Am Horn, Weimar, NIEMCY
Drewnianiy kościół we wsi Urși, Okręg Vâlcea, RUMUNIA 

Kategoria: projekty badawcze
FIBRANET – Włókna w Tkaninach Antycznej Europy, DANIA/GRECJA
Czasopismo naukowe „Control Shift. European Industrial Heritage Reuse in Review” [Wykorzystanie Europejskiego Dziedzictwa Przemysłowego – Przegląd], GRECJA/HOLANDIA
Projekt ART-RISK – Zastosowanie Sztucznej Inteligencji w Konserwacji Zapobiegawczej, HISZPANIA

Kategoria: usługi specjalne organizacji i osób prywatnych na rzecz dziedzictwa kulturowego
Fundacja Gjirokastra, ALBANIA
Komitet Techniczny ds. Dziedzictwa Kulturowego, CYPR
GEFAC – Grupa Etnograficzno-Folklorystyczna przy Akademii w Coimbrze, PORTUGALIA    
Rita Bargna, WŁOCHY    

Kategoria: edukacja, szkolenia i podnoszenie świadomości
W ślady za bułgarskim folklorem, BUŁGARIA    
Ośrodki Dziedzictwa Kulturowego, FINLANDIA/WŁOCHY/SERBIA/HISZPANIA 
Święta! na wschodzie i na zachodzie – kościół szkolny, Groningen, HOLANDIA
Wapiennictwo rzemieślnicze w Morón, Morón de la Frontera, HISZPANIA
Europejskie Centrum Solidarności – wystawa stała, Gdańsk, POLSKA    
Wynalezienie winnego, Trydent, WŁOCHY
Archeologia w domu, ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO 
Morus Londinium: Dziedzictwo kulturowe Londynu w drzewach, ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO

 

POWRÓT/WSTECZ