POWRÓT/WSTECZ
Andrzej Wajda

 

 

Wybrzeże miało dla Andrzeja Wajdy specjalny kolor i smak. Po raz pierwszy zobaczył morze jako nastolatek w 1939 roku. Wielka woda – jak żartował – zafascynowała chłopaka z Suwałk. Z tamtej podróży na długo też zapamiętał oflagowany swastykami Gdańsk.

 

Powrócił do Trójmiasta po wojnie. Pierwszą poważną twórczą pracę zawdzięczał późniejszy Mistrz polskiego kina ówczesnemu dyrektorowi Teatru Wybrzeże – Zygmuntowi Hübnerowi. Wyreżyserowanie sztuki Vincente’a Gazzo Kapelusz pełen deszczu z Mirosławą Dubrawską, Zbigniewem Cybulskim, Zbigniewem Maklakiewiczem i Władysławem Kowalskim to był pierwszy znaczący sukces teatralny Andrzeja Wajdy, a po roku (1960) znowu na scenie Teatru Wybrzeże oglądaliśmy Hamleta z Edmundem Fettingiem w roli tytułowej, także w reżyserii Mistrza. Potem artysta powracał teatralnie do Trójmiasta jeszcze kilka razy: zrealizował Sprawę Dantona Stanisławy Przybyszewskiej i Księgę Krzysztofa Kolumba Claudela z Danielem Olbrychskim w Gdyni. W tym mieście chciał też stworzyć pomnik swoich marzeń: oryginalną instalację przestrzenną z wyłaniającym się z morza orłem o rozpostartych skrzydłach – symbol energii Gdyni. Przedsięwzięcie okazało się zbyt kosztowne, ale fantasmagoryczna idea pozostała. Był też Andrzej Wajda orędownikiem budowy Gdańskiego Teatrum Szekspirowskiego.

 

Przyjeżdżał wiele razy z młodzieńczą wręcz energią i z werwą uczestniczył w projektach. Choćby w pamiętnym przedsięwzięciu Aktorzy przyjechali, gdy blisko stu znanych polskich artystów na dwudziestu specjalnie przygotowanych scenach miasta Gdańska zagrało fragmenty sztuk Szekspira. To był teatralnie wielki wieczór miasta.

 

Filmowo Andrzej Wajda również wracał na Wybrzeże: tworzył i dyskutował. Zarówno po Wałęsie. Człowieku z nadziei, jak i po dwóch wcześniejszych ważnych filmach. Pierwsza gorąca i pamiętna dyskusja odbyła się w 1958 roku w ówczesnym Klubie Studentów Wybrzeża Żak ze Zbyszkiem Cybulskim po pokazie filmu Popiół i diament, a druga ze stoczniowcami, w stołówce po Człowieku z żelaza w ważnym roku 1981. I choć od tych spotkań minęło tyle lat, tamtą atmosferę zapamiętał i Mistrz, i uczestnicy zdarzeń. Festiwale polskich filmów fabularnych i w Gdańsku, i w Gdyni też odbywały się z udziałem Mistrza Wajdy. To jemu dziennikarze na schodach NOT wręczali nagrodę za Człowieka z marmuru, gdy sekowała go ówczesna władza.

 

To Andrzej Wajda zrealizował najlepszy film polski Ziemia obiecana i to on odzywał się jako twórca w momentach ważnych i groźnych w naszej współczesnej historii. Zostawił po sobie piękny malarski i niespokojny świat, zatrzymany w kadrach i w pamięci wielu osób.

POWRÓT/WSTECZ